Фото: Принтскрин
Европската унија се наоѓа пред една од најконтроверзните дигитални одлуки во својата историја, откако предлогот наречен „Chat Control“ ќе се разгледува оваа недела. Во пракса, овој предлог овозможува масовно надгледување на приватните пораки на граѓаните, а расправата се одвива зад затворени врати, без јавна дебата.
Официјалниот мотив секогаш е заштита на децата. Сепак, вистинската имплементација би значела дека платформи за пораки, е-маил сервиси и апликации ќе бидат обврзани да спроведуваат „мерки за намалување на ризикот“, што практично значи дека приватните разговори на сите граѓани би можеле да се скенираат.
Особено загрижува фактот дека одлуката не се носи јавно, туку на состанок на амбасадори на земјите-членки на ЕУ, каде се очекува законот да се усвои без никаква јавна дискусија. Овој начин на носење на одлуки веќе предизвика бурни реакции низ Европа.
Апликацијата Signal реагираше со закана за повлекување од Европа, откако Германија ја повлече својата претходна контра. Signal, позната по силна енкрипција, предупреди дека би можела целосно да се повлече од европското тржиште доколку законот стапи на сила. Со ова, безбедната комуникација во Европа е сериозно загрозена.
Политички кругови, исто така, ја критикуваат мерката. Алтернатива за Германија предупреди дека законот може да ја укине целосната приватност на интернет. Според експертот за дигитална политика, Рубен Руп, под изговор за заштита на деца се воведува систем на општа контрола.
Најспорно е тоа што алгоритми и вештачка интелигенција би скенирале текстуални пораки и метаподатоци на сите граѓани во потрага по „сомнителни“ изрази. Експертите предупредуваат дека не постои систем кој може сигурно да разликува флерт, шега или приватен разговор од кривично дело, што значи дека невини луѓе би можеле да бидат таргетирани.
Примерот од Германија покажува колку системот е несигурен. Тамошната федерална полиција соопшти дека околу 50% од пријавите од постоечкиот систем на доброволно скенирање немаат кривично значење, што значи дека десетици илјади легални пораки завршуваат кај инспекторите секоја година.
Крај на анонимноста и ограничувања за тинејџери
Во сенка на Chat Control се наметнуваат и други мерки кои загрижуваат експертите. Една од нив е практичното укинување на анонимната комуникација на интернет. За да се потврди возраста на корисниците, граѓаните би морале да користат лични документи или биометриска идентификација за отворање е-маил или апликациски профили.
Ова би го загрозило работата на новинари, пријавувачи на злоупотреби, активисти и сите оние кои се заштитени само преку анонимност.
Дополнително, се предвидува дигитален „куќен притвор“ за лица под 16 години. Тинејџерите би имале забрана за користење апликации како WhatsApp, Instagram и онлајн игри со чет функции, што води кон изолација наместо образование и заштита.
Иако Данска претходно го повлече спорниот предлог под притисок на јавноста, сега се враќа во изменета форма како „мерка за намалување на ризикот“. Суштината останува иста – можност за масовно надгледување на приватните пораки.
Ако предлогот биде усвоен оваа среда, Европската унија ќе влезе во нова ера на дигитална контрола, каде приватните пораки повеќе нема да бидат целосно приватни.
