Фото: Фејсбук
Професорката по психологија, д-р Јасна Хрнчиќ денеска зборуваше за трагедијата што се случи во Будва, кога девојка од Нови Сад (19) загина за време на парасејлинг на плажата во Бечиќи. Според достапните информации, несреќната девојка за време на летот самата се одврзала од сигурносното јаже и паднала од висина поголема од 50 метри во морето.
Како адреналинот влијае на нашата психолошка состојба?
„Адреналинот е хормон што се лачи кога лицето се наоѓа во состојба на опасност. Тоа значи дека мозокот проценува дека животот му е загрозен, по што нагло се зголемува присуството на адреналин. Тоа е т.н. симпатична реакција на автономниот нервен систем – сите телесни системи се активираат за да се одбраниме. Тоа е класичен одговор на опасност. Но, се покажало дека некои луѓе намерно предизвикуваат вакви реакции, бидејќи ги доживуваат како силно возбудување. Во популарната култура, има тенденција кон стимулирање на такви возбудувања.
Не се сите што тврдат дека се зависници од адреналин навистина такви. Тоа е вистинска зависност со специфични симптоми што повеќето не ги исполнуваат. Склониоста кон возбудување е карактеристична за младите, бидејќи младите подобро го поднесуваат адреналинскиот удар отколку постарите, кај кои тоа може да предизвика сериозни здравствени проблеми. Младите здрави луѓе физички подобро го издржуваат скокот на адреналин, а современата култура многу го стимулира тој тип на однесување – од акциони филмови, до видео игри со високи нивоа на напнатост. Исто така, сè повеќе се нудат адреналински активности – парасејлинг, бунџи скокови, и слично – што порано не постоеле“, објаснува таа.
Каде настанува проблемот?
„Кога адреналинот нагло се зголеми, не сме сигурни дали ќе го протолкуваме тоа како возбудување или како екстремна животна опасност. Таквите активности симулираат опасност. Да сте на 50 метри висина над море, со голема брзина, во костим за капење и минимална заштитна опрема – мозокот може тоа да го протолкува како реална закана. Ако дополнително имате страв од височини, таа ситуација може да делува уште поопасно. Понекогаш, несвесно, лицето може да заклучи дека е побезбедно да се одврзе и „побегне“ од опасноста, отколку да остане“, вели Хрнчиќ.
Дали се работи за напад на паника?
„Можно е да се работи за напад на паника. Внимателно ги гледав двата достапни видеа. Делуваат како реакција на адреналинска состојба – лицето очигледно ја доживеало ситуацијата како опасна и почнало да ја вади опремата. Движењата ѝ беа забрзани, хаотични, како да сака што побрзо да излезе од таа состојба, што е типичен симптом на паника. Во такви случаи, телото реагира со борба или бегство. Ова изгледа како обид за бегство. При вакви реакции, свеста се стеснува и расудувањето е нарушено – не може правилно да се процени што е опасно, а што не“, истакнува психолошкињата.
Самоубиство? Мала веројатност.
„На мене ова не ми делува како самоубиство. Ако некој има намера да изврши самоубиство, обично остави порака, знак или се облекува на посебен начин со некаква порака. Овде гледаме убава облека, костим, што повеќе укажува на тоа дека таа сакала да изгледа убаво и да ужива, а не на некаква смислена порака со намера за самоубиство. Се чини дека станува збор за паничен бег од ситуација која ѝ делувала како смртоносна закана. Ако претходно не се соочувала со вакви ситуации, тешко е да се знае дали имала склоност кон панични напади“, додава таа.
